سختي گير آب و وم استفاده از آن

وجود برخي يونهاي مانند کلسيم و منيزيم و همچنين وجود کاتيونهاي دو ظرفيتي يا چند ظرفيتي در آب، دلايل اصلي ايجاد رسوب و نيز ايجاد کف خواهد بود. سختي بالاي آب نيز به همراه خود باعث ايجاد مشکلات متعددي خواهد شد. استفاده از سختي گير رزيني يک راه حل مرسوم براي رفع اين مشکلات محسوب ميگردد.

مشکلاتي که رسوبات و سختي آب باعث آنها ميشوند عبارتند از:
1. ايجاد کف که نتيجه ايجاد واکنشي است که بين يون هاي سخت موجود در آب و مواد شوينده است. اين مورد باعث ايجاد لک بر روي انواع سطوح خواهد شد.
2. عدم حل شدن و نيز رسوبي شدن مواد صابوني که حاصل واکنش با سختي زياد آب است. اين باعث ميگردد تا مواد شوينده مورد استفاده کارآيي شان کاهش يابد.
3. در کاربردهاي صنعتي، ايجاد رسوب در تجهيزاتي مانند برجهاي خنک کننده (Cooling Tower) ، انواع ديگهاي بخار، لوله هاي موجود در تجهيزات مختلف و … باعث گرفتگي شيرآلات، لوله ها و … ميشوند. اين امر باعث خواهد شد کارآيي و بازدهي آنها افت قابل توجهي پيدا کرده و نيز مصرف انرژي افزايش پيدا کند.

انواع سختي آب

سختي کلسيم و منيزيم: اصولا" قسمت عمده سختي موجود درون آب در آب هاي و به وسيله کلسيم و منيزيم ايجاد مي شوند. از اين رو سختي کل را مي توان به سختي هاي کلسيمي و منيزيمي دسته بندي نمود. و به اينصورت که با کسر کردن سختي هاي منيزيم سختي کلسيم را به اين صورت محاسبه نمود.

سختي کربنات و بي کربنات : بخش عمده اي از سختي کل آب ها که از نظر شيميايي معادل کربنات و بي کربنات موجود درون آب مي باشد. که بعنوان سختي کربنات شناخته مي شوند.  زيرا سختي و قليائيت هر دو بر حسب کربنات کلسيم انداره گيري و محاسبه ميگردند. اصولا" سختي اب را بر حسب ميلي اکي والان در ليتر و يا ميلي گرم در ليتر يا ميلي گرم در ليتر کربنات کلسيم مورد سنجش قرار مي گيرد. به طور معمول آب هاي سبک تر از 50mg/l بر حسب کربنات کلسيم خورنده هستند. در صورتي که آب هاي با سختي بالاتر از80mg/l باعت مي شود که مصرف صابون بالاتر برود. و همچنين لازم به ياد آوري است که سختي بالاتر از 180mg/i  باعث مي شود که در لوله هاي و سيستم هاي آبرساني دچار ايجاد رسوب گردد. 

همچنين وجود سرب کاديوم روي و  مس در آب ممکن است در از خوردگي لوله توسط آب هاي سبکتر بوجود بيايد. با اين تفاصي مقدار سختي مطلوب در آب ها بايد بين 50 تا 80mg/l درليتر باشد . معمولا" از سختي 80تا 150 بعنوان سختي قابل قبول ياد مي شود. لازم به ذکر است که سختي بالا 150 بعنوان سختي نامطلوب و بالاي 500 بعنوان غير قابل قبول شناخته مي شوند. لازم به ذکر است که واحد سنجش سختي در ايران به اين صورت يک ميلي گرم کربنات کلسيم در ليتر مي باشد. معمولا" ميزان سختي آب ممکن است مطلوب بودنش به لحاظ طعم و رسوب گذاري نزد مصرف کننده را تحت تاثير قرار دهد.

نحوه کارکرد سختي گير رزيني

نحوه عملکرد سختي گير هاي رزيني با جايگزيني يون هاي سخت منفي در آب سخت با اتم سديم مثبت که در رزين موجود در سختي گير موجود است،تعريف مي شود. اين رزين بايد به طور متناوب احياء شود تا از رسوب مواد معدني سخت در آن جلوگيرري گردد.

اين فرايند با خارج شدن سختي گير از سيکل و عبور نمک محلول در آب صورت مي گيرد و در طول فرآيند احيا آب سختي گير به همراه نمک محلول عبوري از رزين از سيستم تخليه مي گردد. در اين بازه زماني که عموما در طول شب صورت مي پذيرد، آب موجود در سيکل بدون سختي گيري وارد سيستم مي شود تا روند شست و شو پايان يابد. يکي از روش هاي جلوگيري از خروج سختي گير از سيستم استفاده از دو مخزن سختي گير تحت عنوان سختي گير دوبلکس مي باشد.

نکاتي درباره انتخاب دستگاه سختي گير

1. سختي آب ورودي بر حسب ppm


2. دبي آب ورودي به سختي گير


3. نوع و ظرفيت رزين


4. سيکل احياء و شست و شو

همچنين توجه کنيد که حجم رزين، ابعاد سختي گير (مانند قطر و ارتفاع) و جنس بدنه از مشخصات اصلي يک سختي گير رزيني مي باشند. سازندگان سختي گير رزيني معمولا مشخصات کلي شامل دبي آب سرويس، دبي احياء و دبي شست و شوي سريع را ارائه مي دهند که بر اساس آن ها مي توان حجم رزين را محاسبه نمود.

کليه رسوب زداهاي مغناطيسي، الکترونيک و يا آلتراسونيک روي لوله ورودي آب به تجهيزات تبادل حرارتي مانند ديگ، چيلر، برج خنک کننده، مبدل هاي حرارتي، منابع کويلي، دوجداره و . نصب مي شوند.
رسوب زداهاي مغناطيسي که روي لوله هاي في نصب مي شوند، بدون نياز به اتصال به جريان برق مي توانند املاح و سختي هاي موجود در آب در حال گذر از همان نقطه از لوله را به حالت معلق درآورند. اما ممکن است رسوبات فوق در طول مسير و برخورد با شيرآلات، اتصالات، زانو يا انشعابات مسير مجددا ته نشين شده و ايجاد رسوب نمايند.


رسوب زداهاي الکترونيک و آلتروسونيک نيز که روي لوله ها نصب مي شوند، قادر به فرستادن امواج الکترومغناطيسي يا امواج مافوق صوت با برد 150 تا 1000 متر در طول جريان مسير آب لوله بوده و باعث مي شوند رسوبات آب در طول مسير سيکل تاسيساتي بسته خود همچنان به حالت محلول در آب باقي بمانند و رسوبات احتمالي قبلي نيز به تدريج برداشته شوند. بر اين اساس هنگام انتخاب سختي گير آب يا رسوب زداي مورد نياز پروژه مي توانيد با کارشناسان دماتجهيز م نمائيد تا بر اساس شرايط و نياز پروژه مشاوره لازم براي شما کارشناس و کارفرماي گرامي را ارائه نمايند.

نکاتي درباره استفاده از سختي گير رزيني

• آب ورودي به سختي گير آب نبايد در آن باقي بماند زيرا مي تواند عمر مفيد رزين هاي کاتيوني را نصف نمايد. علاوه بر اين يخ زدن رزين کاتيوني در مخزن سختي گير مي تواند عمر مفيد آن را کاهش دهد.


• درصورت باز نمودن درب کيسه هاي رزين بايد در نظر داشت که حتما در مجاورت آب قرار بگيرند. وجود رطوبت براي نگه داري رزين هاي تبادل يون اامي است.


• استفاده از سنگ نمک با خلوص بالا توصيه مي شود. به تجربه ديده شده است که در صورت استفاده از نمک هاي با خلوص پايين، گل و لاي موجود روي بستر رزين را مي پوشاند و ظرفيت تبادل کاهش پيدا مي شود.


• کنترل سختي آب خروجي از دستگاه بصورت روزانه يا دو روز يکبار توسط کيت هاي سختي سنج به تمامي اپراتور ها و تکنسين هاي نگه دار توصيه مي شود.


• اطمينان از مکش نمک پس از نصب و راه اندازي دستگاه سختي گير رزيني با شير چند راهه اکيدا توصيه نمي شود. به تجربه ديده شده است که پس از نصب و راه اندازي متأسفانه شير مکش نمک تنظيم نگشته و عملا احيا با نمک صورت نمي گيرد.


• در صورتي که آب ورودي به سختي گير داراي املاح، گل و لاي و يا ذرات معلق مي باشد، حتما قبل از شروع عمليات سختي گيري، آب را بوسيله کربن و يا شني عاري از اينگونه ذرات کنيد.